Vreemde tijden houden ons een spiegel voor

Gisterenavond was er de dodenherdenking en vandaag wordt bevrijdingsdag gevierd. Het blijven momenten waar ik me ongemakkelijk bij voel. Als Vlaming ben ik opgegroeid met “Wapenstilstand” op 11 november. “De Grote Oorlog” van 14-18 speelt nog altijd een grote rol in België. Toen ik in Nederland kwam wonen voelde ik meteen de geladenheid over de Tweede Wereldoorlog en het schuldgevoel naar de Joodse bevolking. Dit is in België veel minder aanwezig. Ik volg elk jaar met interesse de gesprekken over de dodenherdenking. Moet het meer “inclusief” zijn of is het “ons moment” als Nederlandse natie? Ik hou me zoveel mogelijk buiten de discussie omdat ik me toch een buitenstaander voel.

Dit soort dagen zijn voor mij vooral een moment om stil te staan bij het kwaad in de mens. Waartoe ben ik in staat? Het kwaad is universeel en tijdloos. Ik vind het daarom moeilijk om een “overwinning” te vieren. Zowel “overwinnaars” als “verslagenen” hebben meegedaan aan de cyclus van het kwaad. Een oorlog is alleen maar mogelijk doordat de zonde ruimte krijgt in deze wereld. In die zin ben ik mede-verantwoordelijk voor elk conflict op deze aardbol. Het betreft hier geen “juridische” verantwoordelijkheid wel een “existentiële”.

• Vanuit christelijk perspectief betekent dit het niet willen volgen van Christus, de remedie tegen de zondeval. Het gevolg hiervan is dat het kwaad alle ruimte krijgt en uitdijt. Alleen bekering en vergeving kunnen ons redden. Dit vergt echter een “sprong des geloofs” (Kierkegaard)
• Vanuit een niet-christelijk existentialisme zouden we in de woorden van Heidegger kunnen zeggen dat de mens de neiging heeft om authenticiteit te vermijden en verantwoordelijkheid van zich af te schuiven. Onverschilligheid en het onvermogen de ernst van het bestaan op zich te nemen leiden tot rampen.

De Amerikaanse conservatieve denker Russell Kirk worstelde op een diep existentieel niveau met de erfenis van de Tweede Oorlog. Ik laat graag zijn stem weerklinken op deze bevrijdingsdag:

En nu een paar woorden over macht onder de naties. Die is al van ons, en we hebben ermee gedaan wat mensen altijd hebben gedaan met pure macht: we hebben er op afschuwelijke wijze gebruik van gemaakt. Ik zeg niet dat de nazi’s of de Japanse militaristen er beter gebruik van zouden hebben gemaakt, of dat de communisten er barmhartig gebruik van zouden maken; integendeel, ik ben er zeker van dat zij, naar beste vermogen, ernaar zouden hebben gestreefd nog meer kwaad te doen. Maar dat is geen excuus voor ons. In plaats van de natuurwetenschappen en de perfectie van de technologie te gebruiken om de rede te verbeteren, heeft de moderne mens ze ingezet om de natuur en de mensheid te onderwerpen, en die onderwerping was wreed. Wij Amerikanen waren toevallig de eersten in de race om de middelen voor massamoord te verwerven, en we hebben die middelen gebruikt zoals de Romeinen hun zwaarden en katapulten tegen Carthago gebruikten.

Momenteel lees ik: Punks to Monks: The Story of Death to the World ‘Zine 📚

Van punk tot monnik

Het verhaal van “Dood aan de Wereld” Magazine Uitgegeven door St. Nicholas Press

Stel je voor dat je in de jaren negentig door de deuren van een punkgelegenheid aan de San Francisco Bay loopt en een muur van in leer geklede jongeren tegenkomt die deinen op de dreunende beat van een oorverdovende liveband. Terwijl je je een weg baant door de menigte, krijg je een ruw zwart-wit fotokopie van een ‘zine’ (afkorting van magazine) overhandigd, een beeldrijk protest tegen onrechtvaardigheid en de uitverkoop aan de mainstream bedrijfscultuur.

Van de honderden ‘zines’ over de tegencultuur die begin jaren negentig het licht zagen, is er slechts één bewaard gebleven, het geesteskind van de jonge punkgitarist Justin Marler, die in 1992 zijn muziek vaarwel zei om als Oosters-orthodoxe monnik in de bergen van Noord-Californië te gaan leven. Indachtig degenen die hij had achtergelaten, werkte Justín samen met orthodoxe broeders en vrienden om Death to the World zine te lanceren - een voertuig om de duisternis te ontmaskeren en nog radicaler om een licht te schijnen op de weg vooruit. Hun boodschap? De 2000 jaar oude ascetische en mystieke traditie van het orthodoxe christendom.

Punks to Monks schetst de geschiedenis van DTTW en de fenomenale opkomst ervan, inclusief Marlers eigen reis die hier voor het eerst wordt verteld. Maak kennis met de tweede generatie orthodoxe jongeren die het blad in 2006 hebben opgepakt en het tot nu toe hebben voortgezet, hun Servische tegenhanger en de lezers die het blad al dertig jaar als levenselixer gebruiken.